To εγχειρίδιο αυτό απέρρευσε από την ανάπτυξη και τον εμπλουτισμό
κάποιων διαλέξεων - παρουσιάσεων γύρω από το αντικείμενο «Αναζήτηση
Ελληνικότητας», όπως αυτές παρουσιάσθηκαν σε μια πολιτιστική εσπερίδα με
ανάλογο θέμα που έλαβε χώρα στις 23 Οκτωβρίου 2016, στο δημοτικό θέατρο
«Κάρολος Κουν» του δήμου Αλίμου, με την ακάματη φροντίδα και προπαρασκευή του
δημοτικού συμβούλου Χαρίλαου Μέξα.
Επιχειρεί να ανιχνεύσει όλως συνοπτικώς τα στοιχεία εκείνα που συνθέτουν
την ελληνική ταυτότητα και προσδίδουν την εθνική αυτογνωσία στον Ελληνισμό καθ'
όλην την διάρκεια της υπερτρισχιλιετούς υπάρξεώς του. Αυτή
η ιστορική περιδιάβαση είναι διαρθρωμένη αδρά σε τρεις καίριες για τον
Ελληνισμό ιστορικές περιόδους: (α) Αρχαιότης - Ελληνιστικοί χρόνοι,
Ρωμαιοκρατία, (β) Βυζάντιο και Μέσοι Χρόνοι και (γ) Μεταβυζαντινή περίοδος και
Νεώτερος Ελληνισμός, καταλήγοντας εν τέλει στο ασφυκτικό κι επαπειλούμενο
Σήμερα και στο άδηλο Αύριον της Ελληνικότητας.
Τις ενότητες «Η ελληνικότης στην αρχαιότητα, στους ελληνιστικούς χρόνους
και στην ρωμαιοκρατία» και «Σύγχρονη ανίχνευση της ιδίως ελληνικότητος» έγραψε
ο Παναγιώτης Ηλιόπουλος. Ο Χρήστος Παπάς έγραψε τις ενότητες «Βυζάντιο και
Μέσοι Χρόνοι», «Εθνικοί Στοχαστές» και «Ποια ελληνικότης για το σήμερα και το αύριο;».
Τέλος ο Ευάγγελος Καρακώστας έγραψε τις ενότητες «Η εθνική μας αυτοσυνειδησία -
Οι Αγωνιστές της Εθνεγερσίας και η Πνευματική ταυτότης του 1821», «Δυτική
επιρροή και πνευματικός ελληνοκεντρισμός» και το επιμύθιον «Έλληνες ή Ρωμιοί;».
Ο Βρετανός Ορλάντο Φάϊτζις (Orlando Figes), Καθηγητής Ιστορίας στο Κολλέγιο Birkbeck του πανεπιστημίου του Λονδίνου, εξέδωσε στα 2002 ένα εξαιρετικό πόνημά του με τίτλο «Ο χορός της Νατάσσας : Μια πολιτιστική ιστορία της Ρωσίας» («Natasha's Dance: A Cultural History of Russia», εκδόσεις Henry Holt and Company, Νέα Υόρκη. Το βιβλίο εξεδόθη
και στην ελληνική από τις εκδόσεις Ηλέκτρα το 2006 σε δύο μέρη : Α΄ - «Απο τον Μεγάλο
Πέτρο στον Τολστόϊ» και Β΄ - «Απο τον Ντοστογιέφσκι στην ΕΣΣΔ»)
Στο έργο του αυτό ο διάσημος επιστήμων αναφέρεται σε μιαν εκτεταμένη χρονική
περίοδο και καλύπτει έναν τεράστιο αριθμό πηγών με αμέτρητες αναφορές σε
πρόσωπα, τόπους, έργα, ιστορικές περιόδους, καλλιτεχνικά, πολιτικά και
θρησκευτικά κινήματα. Διατρέχει πράγματι αχανείς πολιτιστικές περιοχές, ενώ
μελετά έναν τεράστιο αριθμό έργων, προκειμένου να συλλάβει τις πρωτεϊκές αλλά
και εκρηκτικώς ταραχώδεις προσπάθειες των Ρώσων να προσδιορίσουν την εθνική
τους ταυτότητα. Ιχνηλατεί με λεπτομέρεια το πώς διεμορφώθη η ρωσική εθνική
συνείδηση. Προσπαθεί να απαντήσει στο ερώτημα : υπάρχει «ρωσική ψυχή» και με
ποιες διεργασίες προέκυψε; Έτσι το πόνημά του καθίσταται μια μοναδική στο είδος
της ιστορική μελέτη για τον ρωσικό πολιτισμό, με εξαιρετικό λογοτεχνικό ύφος. Ο
«Χορός της Νατάσσας» δεν αποτελεί απλώς μία «κλασική» εξιστόρηση των
επιτευγμάτων του ρωσικού πολιτισμού. Πρόκειται για την ερμηνευτική προσέγγιση
ενός πολιτισμού, όχι όμως με την
εκτεταμένη ιστορική παρουσίασή του, οπότε η ιδιάζουσα διάρθρωση του βιβλίου
βασίζεται σε θεματικά και όχι χρονολογικά κριτήρια, εξετάζοντας μια
διαφορετική, πυρηνική πτυχή της πολιτισμικής ταυτότητος των Ρώσων.
Ο ίδιος ο τίτλος του βιβλίου - που επελέγη με ιδιαιτέρα σπουδή –
αναφέρεται σε μια σκηνή του θρυλικού έργου του Λέοντος Τολστόϊ «Πόλεμος και
Ειρήνη», όπου παρουσιάζεται ο χορός της νεαρής Κόμισσας Νατάσσας Ιλινίτσνα
Ραστόβα: Η «γαλαζοαίματη» αριστοκράτισσα μετά από μια κυνηγετική εκδρομή
καταλήγει σε μια ξύλινη καλύβα, όπου χορεύει έναν - ολότελα άγνωστο σ’ αυτήν
και στον «εκδυτικισμένο» περίγυρό της – ξέφρενο λαϊκό χορό στους ήχους της
μπαλαλάϊκας, ωσάν αγρότισσα, υπείκουσα στην εκρηκτική παρόρμηση της «ρωσσικής
ψυχής», που άθελα υπάρχει και δρα μέσα της.
Αυτή ακριβώς η πρόθεση που αποτυπώνει ο Φάϊτζις στην αναζήτηση και καταγραφή της «ρωσικότητος»,
της ψυχικής και ιδιοσυστατικής
πεμπτουσίας του ρωσικού λαού, κατευθύνει και την τροχιά των
πεμπτουσιακών προσεγγίσεων που καταγράφονται στο συνοπτικό συλλογικό πόνημα του ΑΙΓΙΣ.